به گزارش داغ (دیده‌بان امنیت غذایی)، طی سال‌های اخیر رهبر انقلاب تأکید ویژه‌ای بر بحث خودکفایی در محصولات استراتژیک کشاورزی داشتند و همواره این موضوع را پیگیری کرده‌اند. ایشان امسال نیز در سخنرانی نوروزی خود بر این مسأله تأکید و عنوان کردند: «مسئله کشاورزی و دامداری بسیار مهم است و کشور باید در محصولات پایه غذایی همچون گندم، جو، ذرت، خوراک دام و دانه‌های روغنی به امنیت کامل و خودکفایی لازم دست پیدا کند.»
ایشان دستیابی به این هدف را با توجه به وسعت سرزمینی و فراوانی دشت‌های حاصلخیز در کشور ممکن دانستند و گفتند: «متأسفانه بخش کشاورزی جزو وابسته‌ترین بخش‌های کشور به واردات است که این وضع حتماً باید تعدیل شود.» با توجه به تأکیدات رهبر انقلاب، شرایط تحریم و جنگ اقتصادی و همچنین وضعیت جهان و جنگ روسیه و اوکراین و افزایش شدید قیمت جهانی مواد غذایی کشور چاره‌ای جز دستیابی به این سیاست‌ها ندارد هر چند که طی سال‌های گذشته اهمال‌کاری‌های گسترده‌ای در این حوزه نیز انجام شده اما باید با شناخت ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی و با بهره‌گیری از روش‌های نوین کشت و تولید در این مسیر حرکت کرد.
تدوین طرح خوداتکایی برای ۸ کالای اساسی، طرح‌هایی که ناکام ماندند!
آخرین باری‌که وزارت جهاد کشاورزی برای خودکفایی در محصولات اساسی برنامه جامعی ارائه کرد حدوداً مربوط به ۷ سال قبل است که آن زمان نیز وزارت جهاد کشاورزی به دنبال تأکیدات مقام معظم رهبری برای ۸ کالای اساسی شامل برنج، جو، گندم، حبوبات، پنبه، چغندرقند، ذرت و دانه‌های روغنی برنامه خوداتکایی تدوین کرد که در سال‌های ابتدایی نیز دستاوردهای تقریباً خوبی در این زمینه‌ها حاصل شد اما به تدریج به دنبال اتخاذ سیاست‌های نادرست، طرح‌ها یا دچار عقب‌ماندگی شدند و یا اینکه به‌طورکل شکست خوردند و در حال حاضر ما تقریباً در همه زمینه‌ها وارد کننده هستیم و در برخی کالاها میزان وابستگی بسیار بالا است.
وابستگی شدید کشور به خارج از کشور در اکثر کالاهای اساسی
براساس آمارهای ارائه شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی، سرانه مصرف آرد گندم در حال حاضر ۱۴۶ کیلوگرم در سال است. با جمعیت ۸۵ میلیون نفر و مصرف سرانه فعلی نیاز کشور به گندم حدود ۱۴.۵ میلیون تن است.
میزان تولید در سال‌هایی که شرایط مطلوب باشد در همین حدود است اما در شرایط خشکسالی فعلی میزان تولید حدود۹ تا ۹.۵ میلیون تن که و میزان نیاز به واردات با احتساب ذخایر راهبردی حدود ۶ تا ۸ میلیون تن است. میزان نیاز کشور به جو نیز برای تولید محصولات دام و طیور حدود ۶.۵ تا ۷ میلیون تن و میزان تولید بین ۲.۵ میلیون تن تا ۳ میلیون تن است همچنین سالانه نیاز به واردات بین ۳ تا ۳.۵ میلیون تن جو برای تأمین کسری داریم.
همچنین درباره ذرت هم میزان نیاز برای تولید محصولات طیور حدود ۱۰ میلیون تن و سایر مصارف (صنایع فروکتوزی) حدود یک میلیون تن است ضمن اینکه تولید داخل حدود یک میلیون تن و نیاز به واردات ۱۰ میلیون تن است.
علاوه‌بر این سرانه مصرف روغن نیز در حال حاضر ۲۳ کیلوگرم در سال و توصیه وزارت بهداشت در این زمینه ۱۳ کیلوگرم است. با احتساب جمعیت ۸۵ میلیون نفر و مصرف سرانه فعلی میزان نیاز حدود ۲ میلیون تن روغن و همچنین میزان تولید روغن از محل داخل حدود ۱۲۰ هزار تن است.
سرانه مصرف شکر نیز در حال حاضر ۲۶ کیلوگرم در سال است همچنین توصیه وزارت بهداشت ۱۴.۵ کیلوگرم است. با احتساب جمعیت ۸۵ میلیون نفر و مصرف سرانه فعلی نیاز به شکر حدود ۲.۲ میلیون تن شکر و تولید از محل داخل بین ۱.۶ تا ۱.۸ میلیون تن است.
همچنین مصرف سرانه گوشت مرغ در حال حاضر حدود ۳۱ کیلوگرم در سال است (ضمن اینکه اکثر نهاده‌های مورد استفاده هم وارداتی هستند) توصیه وزارت بهداشت حدود ۱۷ کیلوگرم است، میزان نیاز داخل حدود ۲.۶ میلیون تن و میزان تولید حدود ۲ میلیون و ۶۵۰ هزار تن است.
در سال ۱۴۰۰ چقدر کالای اساسی وارد کشور شد؟
جدول زیر جزئیات واردات شش قلم کالای اساسی شامل روغن خام، دانه‌های روغنی، کنجاله سویا، جو، ذرت و گندم را نشان می‌دهد.
بر این اساس در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۰ مجموع ثبت سفارش واردات این شش قلم کالا ۱۶ میلیون و ۵۳۰ هزار و ۴۰۷ تن، تخصیص ارز آنها ۱۰ میلیارد و ۸۱۶ میلیون و ۷۵۸ هزار یورو، تأمین ارز انجام گرفته ۹ میلیارد و ۹۲۵ میلیون و ۵۹۵ هزار یورو، ارزش تخصیص ۹ میلیارد و ۸۲۷ میلیون و ۷۲۱ هزار یورو و وزن ترخیص ۲۵ میلیون و ۲۱۹ هزار و ۳۱۹ تن بوده است.
بررسی آمارهای فوق نشان می‌دهد که وضعیت قابل قبولی حتی درباره میزان خوداتکایی محصولات اساسی وجود ندارد و آنچنان که باید توجه جدی به این مسأله نشده و همه چیز بیشتر در حد شعار و برنامه‌نویسی بوده تا عملگرایی و اجرای صحیح. بنابراین ضروری است که مسئولان مربوطه در ابتدای امر با شناخت ظرفیت‌های کشور، برنامه‌ریزی دقیق و کارشناسی شده انجام دهند و بعد از آن این برنامه را به مرحله اجرا برسانند.
ثبت دیدگاه