به گزارش داغ (دیدهبان امنیت غذایی)، بههمین منظور همایش چالشهای طلای سبز در کرمان از قطبهای بزرگ تولید این محصول روز چهارشنبه در حالی به همت شرکت ملی شیمی کشاورز برگزار شد که ایران و ایالات متحده آمریکا بهعنوان ۲ قطب اصلی در تولید و صادرات پسته جهان شناخته میشوند و بیش از ۷۰ درصد تولید سالانه این محصول در اختیار این ۲ کشور است.
ایران در سال ۹۶ گوی رقابت تولید و صادرات پسته را از آمریکا ربود اما پس از آن با افتی شدید روبهرو شد؛ افتی که یک سال و نیم طول کشید که بازارهای جهانی از دست رفته را به ما بازگرداند.
از طرفی دیگر پسته بهعنوان محصولی راهبردی و ارزآور در اقتصاد کشور محسوب میشود و استان کرمان بتنهایی تولید بیش از نیمی از این محصول را در اختیار دارد؛ نزدیک به ۲۰۰ هزار هکتار باغ پسته سالانه در استان کرمان به زیر کشت میرود اما کارایی و تولید لازم را در مقابل رقیب جهانی خود، آنچنان که باید ندارد زیرا جای خالی بهرهوری مناسب در تولید این محصول بشدت احساس میشود.
برداشت ۳۵۰ تن پسته در هکتار در مقابل تولید بیش از ۲ برابری رقبا، عمق ضعف کشاورزی ما را نشان میدهد که ضرورت افزایش توجهها و برنامهریزی برای آن را نمایانتر از همیشه کرده است.
با وجود ضعف ساختاری در کشاورزی ایران، این روزها آمریکا باوجود یک سوم سطح زیرکشت، سه برابر ایران تولید دارد و عمده تولیدکننده پسته جهان محسوب میشود و پس از آن ایران است.
پسته که زمانی در انحصار چند استان خاص بویژه کرمان بود، امروزه با استقبال کشاورزان در ۲۷ استان کشور کاشته میشود و در واقع ایران با این سیاست ضمن تضمین تولید پسته خود در سالهای آتی بهدنبال پس گرفتن جایگاه گذشته خود در بازارهای جهانی نیز است که این بار با قدرت بیشتری پا به میدان بگذارد.
متأسفانه باوجود اینکه عمده باغات پسته بویژه در استان کرمان بهعنوان قطب تولید این محصول در گیر و دار پیری، خشکسالی و آفات و بیماریهای متنوع شدهاند و همین امر نیز کیفیت و میزان تولیدات ما را کاهش داده اما تمامی چشم امید ایران در توسعه تولید و به دست آوردن بازارهای جهانی به کشاورزی مدرن، تأمین آب و باغات جدید در ۲۷ استان کشور دوخته شده که با توجه به شرایط جغرافیایی و طبیعی بتواند چشماندازها را محقق کند.
ضمن آنکه ورود دانش به حوزه کشاورزی با شناسایی آفات و بیماریهای باغات و تولید سموم و کود برای کشاورزان روشی در ادامه سیاست دانشبنیان کردن امور کشاورزی و پسته ایران تلقی میشود که بتازگی گامهای ارزشمندی برای رشد این حوزه برداشته شده است.
در این زمینه و باتوجه به اهمیت این محصول راهبردی، روز چهارشنبه همایش چالشهای پسته با همکاری انجمن ملی پسته و به همت شرکت ملی شیمی در محل هتل پارس کرمان برگزار شد؛ برخی مسئولان شرکتهای دانشبنیان، تولیدکنندگان و صادرکنندگان نیز در این همایش حضور داشتند و راهکارهای برون رفت از چالش های این محصول بررسی و امکانسنجی شد.
تولید بیش از ۵۰ درصد پسته کشور در کرمان
دبیرکل انجمن پسته ایران در این همایش گفت: آمار تولید پسته از سال ۹۲ تا ۱۴۰۰ نشان میدهد که بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد تولید کشور مربوط به استان کرمان است.
حسین رضایی افزود: اکنون ۲۶۷ شهرستان در ۲۷ استان پسته را کشت میکنند و افزایش کشت این محصول در حال توسعه به غرب کشور است.
وی اظهار داشت: غیر از چند استان شمالی و جنوبی پای پسته به سایر نقاط کشور نیز باز شده زیرا مردم به تحلیل اقتصادی رسیدهاند که این محصول درآمد بیشتری دارد.
هرمترمکعب آب یک دلار ارزآوری
دبیرکل انجمن پسته ایران با اشاره به مقوله مهم تأمین آب در باغهای پسته گفت: اصولاً آب بیکیفیت برای این محصول درنظر گرفته میشود که خروجی خود را نیز دارد اما اگر کیفیت آب ارتقا یابد، محصول آن نیز بهتر خواهد شد و باید توجه داشت که هر مترمکعب آب برای کشت پسته یک دلار ارز وارد کشور میکند.
وی با بیان اینکه بیشترین ارزآوری باتوجه به مصرف آب گل محمدی، زرشک، زعفران، پسته و هندوانه هستند، گفت: البته به زعم ما، آب بر بودن هندوانه باوجود ارزآوری این محصول گمانی اشتباه است.
رضایی افزود: در شرایط بدترین افت محصول پسته در سال ۹۷ کل تولیدمان ۵۰ هزار تن در سال بود که این کاهش تولید سبب شد نتوانیم بازارهای جهانی را حفظ و یک سال و نیم طول کشید تا بازار قبلیمان را پیدا کنیم.
وی بیان داشت: امسال ۵۳ هزار تن از ۱۳۵ هزار تن تولید پسته کشور مربوط به استان کرمان بود که این میزان محصول از ۲۰۰ هزار هکتار باغ این استان برداشت شده است.
دبیرکل انجمن پسته ایران همچنین گفت: میانگین برداشت پسته کشور ۳۵۰ کیلو در هکتار برآورد شده که در مقابل رقیب اصلی ما آمریکا بسیار ناچیز است.
وی ادامه داد: سال ۲۰۱۵ تولیدمان از آمریکا بیشتر شد اما بالای نیمی از محصول ما به علت برخی آفات و مراقبت نکردنها پوک شد و آمریکا از سال ۹۷ به بعد بالای ۴۰۰ هزار تن تولید میکند.
دبیرکل انجمن پسته ایران افزود: حضور آمریکا تاکنون در بازار رقابت جهانی برای ما مشکلی ایجاد نکرده و امروز نسبت به زمانی که تولیدمان با آمریکا برابری میکرد، قیمت پسته سه برابر شد.
رضایی یادآور شد: آمریکا از ۱۳۵ هزار هکتار باغ پسته خود ۴۰۰ هزار تن تولید محصول میکند، یعنی یک سوم ما سطح زیرکشت دارد اما سه برابر ما تولید میکند که جای بحث دارد.
دلایل کاهش تولید
وی بیان داشت: کاهش تولید محصول پسته ایران دلایلی از جمله تغییر اقلیم، کاهش کمی و کیفی منابع آبی، خردهمالکی قوانین آب و زمین، شیوههای سنتی آبیاری و باغریزیهای سنتی بدون بسترسازی دارد.
دبیرکل انجمن پسته ایران عنوان کرد: آب را برای صنعت از خلیج فارس میآورند اما به کشاورزی نمیدهند و باغدار به این نتیجه رسیده که باید باکاهش آب تولید خود را افزایش دهد.
۳۰ درصد آب کشور برای حفظ مالکیت کشاورزان هدر میرود
وی گفت: ضمن اینکه اگر کشاورز چند سال اراضی کشاورزی خود را کشت نکند، دولت میتواند زمین را مصادره کند، ۳۰ درصدآب کشور را هدر میدهیم تا مالکیت کشاورزان حفظ شود.
رضایی خاطرنشان کرد: باغدارانی که در بحثهای آموزشی شرکت میکنند ۲۰۰ کیلو تولید بیشتری نسبت به سایر کشاورزان دارند، اعتبارات باید به آبیاری قطرهای اختصاص یابد زیرا باغریزیها بسترسازی نشده و سالانه به سمت کهنسالی میرود.
وی ابراز داشت: کیفیت نهادههای کشاورزی، کودهای شیمیایی، طغیان آفات و انتقال دانش فنی به باغات از دیگر دلایل کاهش تولید پسته کشور است.
دبیرکل انجمن پسته ایران گفت: سن باغها در بسیاری استانها در حال بالا رفتن و چشممان به باغاتجدید است زیرا هرگز نباید سهممان در بازار جهانی کوچکتر شود.
تهدید ۶۰۰ عامل خسارتزای کشاورزی
کارشناس کشاورزی و معاون پیشین سازمان حفظ نباتات کشور نیز با تشریح عوامل مؤثر در کاهش تولید و نیز تأثیر سموم در دفع آفات گفت: ۶۰۰ عامل خسارتزا در مزارع و باغات کشور وجود دارد که کشاورزی و محیط زیست ما را تهدید میکند.
محمدجواد سروش افزود: ۵۰ درصد از این میزان آفات حشره، کنه و موش، ۲۷ درصد بیماریها و ۲۳ درصد علفهای هرز هستند.
وی اظهار داشت: دنیایی داریم که بیش از یک میلیارد نفر از سوءتغذیه رنج میبرند و این بیماری بیداد میکند؛ سازمان فائو (خواروبار جهانی) میگوید ۴۱.۲ درصد از محصولات کشاورزی از بدو کشت تا مصرف دچار خسارت میشود که مدیریت و کنترل آن میتواند غذای این یک میلیارد نفر را تأمین کند و این حقیقت را یادآور میشود که باید دفع آفات و مبارزه در این حوزه انجام شود.
این کارشناس گفت: دفع ناقص آفات، آفتهای ثانویه را به وجود آورده؛ آفت سن از ۳۰ هزار هکتار در گذشته به ۲ و نیم میلیون هکتار رسیده، در این خصوص ابتدا دیدگاه اقتصادی مطرح و سپس منسوخ شد زیرا باید تمامی معیارهای سلامت، اقتصادی و اجتماعی در دفع آفات رعایت شود و باید این حوزه را مدیریت کرد.
وی بیان داشت: کشور ما با وجود شرایط آب و هوایی گرم و خشک آفت زیاد دارد و در این خصوص ۵۰ درصد عوامل خسارتزا در باغات کشاورزی را آفات تشکیل میدهند.
سروش با اشاره بهدلایل افزایش جمعیت آفات گفت: به محض مشاهده، سمپاشی آغاز می شود و باید برای هر آفتی خسارت اقتصادی را تعریف کنیم؛ برخی آفات ضرر زیادی ندارند اما ما به محض مشاهده هرنوع مبارزه را آغاز میکنیم.
وی ادامه داد: کنگره جهانی هشت درصد حشرات را جزو آفات محسوب کرده و فرایند مدیریت مبارزه با آفات امروز اجازه فعالیت زیاد در این بخش را نمیدهد.
سروش ادامه داد: اصل قضیه براساس مبارزه است و مبارزه بدون شناخت بیولوژیک میسر نمیشود و تا سیکل زندگی آفات را نشناسیم، امکان مبارزه وجود ندارد.
معاون سابق سازمان حفظ نباتات کشور افزود: یکی از کلیدیترین مسائل مبارزه با آفات این است که بیولوژی و وابستگی آفت را به محیط بخوبی بشناسیم لذا علم بیواکولوژی امروزه حرف اول را در کشاورزی جهان میزند.
وی یادآور شد: درباره بیماری نیز رابطه ارگانیک با گیاه برقرار میشود؛ بیماری تحت تأثیر عامل بیماریزا، میزبان و شرایط محیطی است لذا باید ابتدا چرخه بیماری را بشناسیم و براساس آستانه اقتصادی در مقابله با آن عمل کنیم.
به گفته سروش، در مقابل ۶۰۰ نوع عامل خسارتزا در کشاورزی کشور که تولید پسته ما را تحت تأثیر قرار داده، شرکتهای دانشبنیان به این مقوله ورود کرده و با افزایش تولیدات در مبارزه با این عوامل فعال شدهاند.
روشنک صداقت مدیر فنی شرکت ملی شیمی کشاورز بهعنوان یکی از برنامهریزان این همایش با تشریح تاریخچه شکلگیری این شرکت از سال ۶۵ که تا سال ۹۵ دولتی بوده و به بخش خصوصی واگذار شده، فعالیتهای انجام شده در حوزه تولید سموم و مبارزه با آفات را تشریح کرد.
براساس این گزارش، همچنین در این همایش که دلایل و راهکارهای کاهش تولید و ضرورتهای برون رفت از وضعیت فعلی مورد آسیبشناسی قرار گرفت، کارشناسان حفظ نباتات و اعضای هیأت علمی دانشگاه کارگاه آموزشی برای ارتقای بهرهوری در محصولات کشاورزی برگزار کردند.
استان کرمان بویژه شهرستان رفسنجان بهعنوان قطب مهم تولید پسته ایران و جهان به شمار میروند.
ثبت دیدگاه