به گزارش داغ (دیده‌بان امنیت غذایی)، سید پیام قاضی، مجری پروژه و مدیرعامل شرکت زیست بانان توران سیراف که دانش آموخته رشته شیلات است، به مدت ۴ سال به جمع‌آوری اطلاعات تکثیر و پرورش در مناطق ساحلی استان بوشهر پرداخت تا بتواند فنآوری تولید صدف خوراکی را به دست آورد. سپس ۳ سال فعالیت خود را در محیط بسته پرورشی ادامه داد و به نتایج بسیار مثبت در زمینه تکثیر و پرورش صدف در مقیاس تجاری در بین کشورهای حاشیه خلیج فارس دست یافت.
با توجه به بومی بودن گونه پرورشی، نیاز به ورود گونه جدید برای تولید و همچنین نیاز به غذای کنستانتره در طول پرورش نمی‌باشد که این خود از آلودگی‌های محیط زیستی و هزینه بالای پرورش می‌کاهد. از طرف دیگر با توجه به مناطق وسیع ساحلی جنوب کشور و ارزآوری بالا در بخش صادرات این محصول جهت استفاده خوراکی، دارویی، آرایشی و بهداشتی و همچنین صنعت تصفیه فاضلاب شهری، تولید آن حائز اهمیت می‌باشد و با توجه به فیلتراسیون قوی این گونه پرورشی، می‌توان جهت کاهش بار آلودگی آب خروجی مزارع پرورش میگو و دیگر آبزیان از آن بهره برد.
این پروژه، رتبه اول استارت آپ شیلاتی سال ۱۳۹۹ و همچنین تأییدیه اداره‌کل شیلات استان بوشهر، اداره‌کل محیط زیست، اداره‌کل دامپزشکی، کمیته راهبردی آبزیان استانداری، پارک علم وفناوری و موافقت اصولی نظام مهندسی را اخذ کرده و به عنوان واحد برتر در صنایع کوچک مورد تقدیر معاون وزیر صمت قرار گرفته است. در گفت و گو با سید پیام قاضی، مجری پروژه و مدیرعامل شرکت زیست بانان توران سیراف، از چند و چون این حرفه خاص صحبت شده است که شایسته توجه می‌باشد و متن آن در ذیل درج می‌گردد.
ضمن سپاس از فرصت گفت و گوی پیش آمده، درباره خود و فعالیت شرکت خودتان بفرمایید؟
ما ۱۱ سال پیش در زمینه تکثیر و پرورش صدف خوراکی بومی منطقه شروع به فعالیت کردیم و این پرورش را تجاری‌سازی نمودیم و الان فروش و صادرات هم انجام می‌دهیم. حدود دو سال است که پرورش صدف مرواریدساز لب سیاه محار یا Pinctada Radiata که گونه بومی منطقه است را آغاز کرده‌ایم. این گونه را ما مولدسازی، اصلاح‌نژاد و تکثیر کردیم و بچه صدف گرفتیم و بچه صدف‌های اصلاح شده را بزرگ کردیم و به صورت مصنوعی آن را تکثیر کرده و در کارگاه تکثیر وقتی مولد شدند، هسته‌گذاری می‌کنیم و به دریا برمی‌گردانیم.
فعالیت هسته‌گذاری به صورت عامیانه، فعالیت جراحی است که برای هر مولد ۳۰ دقیقه زمان می‌گذاریم و بعد صدف به دریا می‌رود و بعد از تقریباً ۱۵ تا ۱۸ ماه به محصول خود یعنی مروارید می‌رسیم. مرواریدها برحسب گونه به رنگ‌های شیری رنگ، طلایی و مشکی زیتونی درمی‌آید و بهترین بازار آن صنعت طلا و جواهر است و کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس مانند کویت و قطر که مشتری دست به نقد این مرواریدها هستند.
یک سری مرواریدهایی هستند که زمانی که تولید می شوند یا اسکال نامنظمی دارند یا از دره کیفیتی خارج هستند که آنها را ما پودر کرده و در اختیار شرکت‌های آرایشی و بهداشتی کشورمان که محصولات با کیفیت و صادراتی قرار می دهیم که به عنوان مواد اولیه محصولات آرایشی و بهداشتی در ماسک‌های صورت، کرم پودر، رژ لب و شامپو استفاده می‌شود و در بسته‌های ۵۰ میلی‌گرمی برای مصارف آرایشی و بهداشتی عرضه می‌شود.
مرواریدها معمولاً از ۴۵۰ هزار تومان تا ۳ میلیون تومان قیمت می‌خورند. اگر شناسنامه‌دار شوند برحسب اندازه و قیراط از ۷ تا ۱۵ میلیون تومان قیمت می‌خورند. به طور معمول وزن هر مروارید معادل یک قیراط است. بهترین و خوش‌حالت‌ترین آن، مروارید غلطان است که گرد است. برخی مشتریان مرواریدهای نامنظم را می‌پسندند. اگر نامنظم باشند با استفاده از دستگاه CNC آنها را براساس سفارش مشتری حالت‌دار کرده و عرضه می‌کنیم.
مسائل و چالش‌های پیش‌روی در این حرفه چیست؟
باید منابع طبیعی و امور اراضی پای کار بیایند. ما نیاز به زمین چندانی در خشکی نداریم؛ یک قطعه زمین در حد ۳۰۰ متر در خشکی به عنوان کارگاه جراحی و کار تکثیر نیاز است و مابقی امور در دریا انجام می‌شود. ارگان‌های دیگر مانند سازمان شیلات، دامپزشکی، استانداری، دانشگاه خلیج فارس و شرکت شهرک‌های صنعتی در این کار دخالت دارند، ولی امور اراضی و منابع طبیعی باید کمی انعطاف نشان دهند تا بتوانیم فعالیت‌های بهتر و بیشتری را انجام بدهیم، چرا که دانش‌آموختگان خوبی در این زمینه داریم. می‌دانیم که آن سازمان ها در چارچوب قانون عمل می کنند، اما این گونه‌ها بومی منطقه است و فعالان این عرصه قصد کار و اشتغالزایی دارند. این فعالیت در استان‌های جنوبی در زمین‌های لم‌یزرع و در دریا در مناطق عمیق انجام می‌شود. اشتغالزایی بالایی دارد. بازگشت سرمایه خیلی خوبی دارد به دلیل این‌که نیاز به غذای کنسانتره برای پرورش صدف مانند سایر آبزیان؛ مانند میگو و ماهی که هزینه‌های بالایی ایجاد می‌کنند، ندارد. همچنین عوامل بیماری‌زایی که چندین سال است گونه‌های آبزی را درگیر کرده است، این صدف‌ها نسبت به این بیماری‌ها مقاوم هستند. در ضمن می‌توانیم به بازسازی ذخایر هم کمک کنیم. چون به دلیل آلودگی‌ها و صید بی‌رویه، تعداد زیادی از آنها از دست می‌روند. بنابراین، هم می‌توان درآمدزایی و هم اشتغالزایی و هم بازسازی ذخایر کرد. نکته دیگر، این‌که بعد از چندین سال مولدها از بین می‌روند که می توان آنها را به عنوان صدف خوراکی فروخت و هم پوسته آنها که حاوی ۹۰ درصد کربنات کلسیم هستند، پودر می شود و در صنعت غذای دام و طیور و حتی کپسول‌های خوراکی برای انسان مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
چه سازمان‌ها و نهادهایی به شما در این راستا یاری رساندند؟
نهاد و ارگانی که به صورت مستقیم با آن در ارتباط هستیم سازمان شیلات است. بدون هرگونه جانب‌داری باید بگویم که کاملاً از ما حمایت کرده است. استانداری و دانشگاه خلیج فارس و شرکت شهرک‌های صنعتی هم از ما حمایت کامل کرده است و هرگونه کمک و اقدامی در توان آنها بوده است، دریغ نکردند تا این پروژه پیش برود. از حمایت‌های مرکز تحقیقات و آموزش جهاد کشاورزی استان بوشهر نیز کمال تشکر را داریم. البته برخی محدودیت‌های قانونی هم وجود دارد که ما در این پیش قدم بودیم و امیدواریم بتوانیم آنها را مرتفع کنیم و برای سایر افراد نیز زمینه را مهیا کنیم. خیلی دوست دارم سرمایه‌گذاران زیادی وارد این عرصه شوند چون شخصی که از کشورهای دیگر برای خرید محصولات ما می آید برای ۱۰ یا ۲۰ تن نمی‌آید و قاعدتاً برای حداقل ۵۰۰ تن می‌آید.
