حرکت در راستای افزایش ضریب خوداتکایی برنج داخلی
برنج یکی از محصولات مهم و اساسی در تغذیه بسیاری از مردم جهان بوده و تولید آن از اهمیت فراوانی برخوردار میباشد. سطح زير كشت برنج در جهان بر اساس آمارهای رسمی منتشر شده از سوی سازمان خواربار جهانی در طی سالهای گذشته از حدود ۱۴۵ میلیون هکتار تا بیش از ۱۶۰ میلیون هکتار متغیر بوده است. در یک بررسی کلی، بیشترین سطح زیر کشت شلتوک مربوط به هندوستان با بیش از ۴۲ میلیون هکتار و پس از آن کشور چین با بیش از ۲۹ میلیون هکتار میباشد که به ترتیب رتبههای اول و دوم را در دنیا به خود اختصاص دادهاند. در مجموع این دو کشور با حدود ۷۲ میلیون هکتار اراضی شالیزاری بیش از ۴۶ درصد سطح زیر کشت شلتوک جهان را به خود اختصاص میدهند.
براساس آمارهای موجود، سطح زیرکشت برنج کشور ۷۷۰ هزار هکتار است که در دولت سیزدهم علیرغم اینکه افزایشی در سطح زیرکشت برنج در استانهای شمالی کشور رخ نداد، اما با تلاشهای حمایتی دولت از تولیدکنندگان و بهکارگیری مکانیزاسیون در اراضی شالیزاری باعث رشد تولید این محصول استراتژیک و ارزشمند شد.
محصول استراتژیک برنج با توجه به جایگاه آن در تأمین غذا و کالری مورد نیاز مردم نقش مهمی در سبد غذایی مردم ایران دارد. تولید برنج در دنیا از سال ۲۰۰۰ میلادی با چالشهای جدی مواجه شده به طوری که جامعه جهانی را نگران فرآیند بروز بحران در تأمین غذا نموده است. امنیت غذایی در جهان از این نظر نگرانیهای عمیقتری ایجاد کرده و رشد سالانه ۱/۲۶ درصدی جمعیت جهان و به تبع آن رشد تقاضا برای برنج، مقدار عرضه برنج در بازارهای جهانی را به مقدار قابل ملاحظهای کاهش داده است.
از دهه ۱۳۸۰ مکانیزاسیون زراعت برنج در ایران آغاز شد و از آن دوران تاکنون با حمایت دولتها و وزارت جهاد کشاورزی، ماشینآلات تخصصی برنج به شالیزارها راه یافتند که منجر به کاهش هزینههای تولید و سختی کار و موجب افزایش عملکرد و تولید در مزارع برنج شدهاند.
طبق آمارهای موجود میزان تولید برنج سفید در سال ۱۴۰۰ یعنی ابتدای دولت سیزدهم حدود ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تن بود که با روند افزایشی در دولت سیزدهم این رقم در سال ۱۴۰۱ به ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن و در سال ۱۴۰۲ به ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن رسید.
خودکفایی در محصولات استراتژیک تضمینکننده امنیت، استقلال و ثبات سیاسی کشور است. سیاستهای ملی جهت تأمین غذا و رفاه جامعه و اهمیت آن به وضوح توسط مقام معظم رهبری در رسیدن به خودکفایی در محصولات غذایی در سند چشم انداز ۲۰ ساله و برنامههای پنج ساله توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور بیان گردیده است. رفع چالشهای موجود در افزایش و تولید پایدار محصولات زراعی از جمله اهداف راهبردی در جهت حصول به امنیت غذایی و سلامت جامعه میباشد.
بنابراین خود اتکایی در تولید برنج در کشور نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت مهم و انکار ناپذیر است که باید با درنظر گرفتن تمامی جنبههای فنی و اقتصادی تولید، از جمله بحران آب و تغییرات اقلیمی به آن پرداخته شود. وزارت جهاد کشاورزی با اجرای برنامههای مناسب برای ارتقای ضریب خوداتکایی برنج با تکیه بر توان و ظرفیت داخلی، نقش بسزایی را در این راستا ایفا میکند.