تأمین آب ۱۴ درصد از زمینهای کشاورزی توسط قنوات
به گزارش داغ (دیدهبان امنیت غذایی)، رضا سرافرازی ضمن اشاره به شناسایی ۴۱ هزار رشته قنات فعال در کشور بیان کرد: بخشی از قناتهای ما به دلیل کاهش منابع آب زیرزمینی و نزولات جوی در چند سال اخیر یا دچار کمآبی شده و یا بهکلی خشک شدند.
وی ادامه داد: این مشکل در قنواتی که بهاصطلاح رودابی هستند و آبدهی آنها با میزان بارندگی در هرسال نسبت مستقیم دارد بیشتر دیده میشود و شاهد کاهش تعداد قنوات فعال طی دهههای گذشته و خروج آنها از دایره بهرهبرداری بودهایم.
مدیرکل امور آب وزارت جهاد کشاورزی گفت: با توجه به اهمیت این قنوات در تأمین حدود چهار میلیارد مترمکعب آب برای مشروب کردن ۱۴ درصد زمینهای کشاورزی ایران از یکسو و از سوی دیگر عدم نیاز به مصرف سوخت یا برق برای استخراج آب از قنوات و کیفیت بالاتر آب آن نسبت به آب چاه، حفظ و بهرهبرداری از این قنوات برای ما از اهمیت ویژهای برخوردار است. بر این اساس هرساله اعتباراتی از ردیف اعتبارات استانی و از ردیف اعتبارات ملی در اختیار استانها قرار میگیرد که برای این موضوع هزینه کنند.
نیاز ۴۱ هزار کیلومتر قنات فعال به بازسازی
سرافرازی ادامه داد: طی چند سال گذشته توجه بیشتری توسط سازمان برنامهوبودجه به قنوات کشور شده و اعتبارات این حوزه از ۱۷ میلیارد تومان در سنوات گذشته به ۴۲۰ میلیارد تومان در سال جاری افزایش پیداکرده است ولی این حجم از اعتبارات در مقابل حجم عملیاتی که برای بازسازی قنوات نیاز است رقم ناچیزی است.
مدیرکل امور آب وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: در حال حاضر ۱۶ هزار کیلومتر از ۴۱ هزار رشته و یا ۴۱ هزار کیلومتر قناتی که بهصورت فعال در کشور داریم (متوسط طول هر قنات یک کیلومتر است)، نیاز مبرم به بازسازی و مرمت دارند که این نیازمند اعتباری معادل ۲۴ هزار میلیارد تومان یا ۲۴ همت بر اساس هزینههای سال جاری و ۱۴۰۳ است.
وی ادامه داد: هزینه بازسازی و مرمت هر کیلومتر قنات چیزی در حدود یک و نیم میلیارد تومان است و رشدی که در تخصیص اعتبار قنوات داشتیم چندان متناسب با نیاز ما نبوده است. بهصورت خوشبینانه ما سالی ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان در قنات هزینه میکنیم و اگر بخواهیم به این شیوه ادامه دهیم، حدود ۴۰ سال زمان برای مرمت قنواتی مورد صرف میشود که ما امروز به آنها نیاز مبرم داریم و عملاً نخواهیم توانست کار چندان شاخصی را در مرمت و بازسازی قنوات انجام دهیم.
تأثیر حفر چاههای عمیق بر قنوات
سرافرازی بیان کرد: در کنار اعتبارات استانی و ملی درصورتیکه با پدیدههایی مانند سیل مواجه شویم که بحرانی ایجاد میشود و خساراتی تحمیل میشود؛ که نمونه آن را در سال گذشته در برخی از استانهای مرکزی کشور همچون یزد و کرمان شاهد بودیم، اعتباراتی از طرف ستاد بحران به این بخش کمک میشود. در سال جاری نیز زمینه همکاری بین ما و قرارگاه امام حسن مجتبی ایجادشده است که امیدواریم با عملیاتی شدن آن تا حدودی مشکلات مرمت قنوات حل شود.
وی در پاسخ به این سؤال که تأثیر حفر چاههای عمیق بر قنوات چه بوده است، گفت: چاههای عمیق بیشتر در دشتها هستند و قنوات در کوهپایهها. ولی بههرحال حفر چاههای عمیق و برداشت آب از منابع زیرزمینی با توجه به کسری که در ذخایر مخازن زیرزمینی داریم، قطعاً در میزان آبدهی قنوات تأثیرگذار است. ولی طی جلسات مشترکی که با سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری داریم، قرار بر این شده که اقداماتی از سوی آبخیزداری در بالادست قنوات در قالب طرح آبخیز تا جالیز توسط آن سازمان در دستور کار قرار بگیرد.