الزامات حرکت گندم برمدار خودکفایی در کشور
گندم از مهمترین محصولات استراتژیک برای همه کشورها محسوب میشود که سرانه مصرف آن در دنیا ۶۵ تا ۷۰ کیلوگرم است، اما سرانه در ایران بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ کیلوگرم است و نشان دهنده اهمیت مصرف نان در سبد غذایی مردم است. امسال خودکفایی در تولید گندم نان که با خرید تضمینی ۱۰.۵ میلیون تن از کشاورزان داخل کشور رقم خورد را میتوان آغازی برای خودکفایی کامل گندم در سال آینده و سالهای دیگر دانست، اما خودکفایی کامل و تداوم آن الزاماتی دارد. لازم به ذکر است که محور این الزامات، افزایش سطح زیر کشت گندم نیست، بلکه تمرکز روی مسائل فنی و مهندسی و کارهای پژوهشی و تحقیقی است که سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) هم به آن تأکید دارد. از نظر فائو در ۴۰ سال آینده تأمین غذای جهان تنها از طریق پژوهش و تحقیق خواهد بود.
کشاورزی امروز جهان، کاملا متحول شده است. پهپادهایی وجود دارد که برای شناخت آفت، سمپاشی و نقشهبرداری و غیره از آنها استفاده میشود و آمارهای برخط و بهروز ارائه میدهند. کشاورزی عمودی، کشت روی پشت بام خانهها و یا کشت محصولات کشاورزی روی آب، از شیوههای مدرن کشاورزی است. کشاورزی سنتی امروز در حال از دست دادن ظرفیتهای خود است و باید به سمت استفاده از تکنولوژی مدرن در کشاورزی برویم.
قطعاً با رعایت این نکات، امیدواری بیشتری به خودکفایی کامل و پایدار گندم در سال آینده وجود دارد و این روند در صورت ادامه یافتن، در سالهای آتی هم منجر به تثبیت خودکفایی گشته و در این صورت از واردات و خروج ارز از کشور جلوگیری میشود. امروزه غذا و نان تنها برای تأمین امنیت غذایی در دنیا مطرح نیست، بلکه به عنوان اهرم فشار سلطهگران هم تبدیل شده است و تولید انبوه انواع محصولات اساسی و استراتژیک کشاورزی در واقع، نوعی برتری و قدرت در جهان فعلی محسوب میگردد.
دولت سیزدهم گام اول در رسیدن به خودکفایی را با تعیین نرخ مناسب خرید تضمینی در سال گذشته برداشت. مهمترین گام برای رسیدن به این جایگاه، توجیه اقتصادی کشاورزی برای گندمکار است که مصادیق گوناگونی از جمله خرید تضمینی دولت با قیمت مناسب تا گسترش چتر بیمه محصولات کشاورزی و حذف دلال بازیهای مرسوم و کاهش واردات را در بر میگیرد. علاوه بر این اقدامات، عملیاتی شدن طرحهای مختلف حمایت از تولیدکننده در بخش کشاورزی نیز میتواند نقش و سهم مؤثری در ایجاد انگیزه و تقویت دستاندرکاران در این بخش در پی داشته باشد.
از اهداف وزارت بلندمدت وزارت جهاد کشاورزی میتوان به حصول خودکفایی ۱۰۵ درصدی تولید گندم، تا پایان برنامه هفتم توسعه در کشور اشاره کرد. ارتقای کیفیت گندم از دیگر اهداف این وزارتخانه است که با جایگزینی ارقام آبی و دیم برتر، مصرف متعادل کودهای شیمیایی، مدیریت آفات و استفاده از سامانههای نوین آبیاری در سطح مزارع تحقق مییابد.
مصرف بهینه کودهای شیمیایی شامل کودهای ازته، فسفاته و پتاسه، افزایش بذرهای اصلاح شده و توسعه کشتهای مکانیزه، توسعه طرح جهش تولید در دیمزارها که تاکنون با همکاری وزارت جهاد کشاورزی و ستاد اجرایی فرمان حضرت امام در سطح ۴.۲ میلیون هکتار اجرا شده است، توسعه سامانههای نوین آبیاری و مدیریت آفات و بیماریها و مبارزه با رشد و توسعه علفهای هرز در سطح مزارع گندم کشور، از علل رشد تولید گندم بوده است.
بدون شک در شرایط کنونی جهان، امنیت غذایی و پیوستگی در خودکفایی محصولات اساسی یکی از مؤلفههای مهم برای همه کشورهای دنیا محسوب میشود تا به این واسطه واردات محصولات استراتژیک خود را با توجه به افزایش قیمتهای جهانی و کمبودهای احتمالی، به کمترین میزان ممکن برسانند و وزارت جهاد کشاورزی نیز به عنوان متولی تولید و تأمین انواع محصولات استراتژیک در کشور، همواره تمامی تلاش خود را مصروف این محصول مهم و پایه غذایی در کشور نموده است.