اهمیت فراوان تسطیح و زهکشی در زمین‌های زراعی
اهمیت تسطیح زمین در کشاورزی به جهت افزایش تقاضا برای مواد غذایی است. افزایش تقاضا برای مواد غذایی، ضرورت پرداختن بیشتر به امر کشاورزی و تولید محصولات بیشتر را به دنبال دارد که در عین حال با افزایش بهره‌وری، اثرات منفی زیست محیطی فعالیت‌های کشاورزی را نیز کاهش می‌دهد. در این زمینه عمل تسطیح زمین با فراهم نمودن زهکشی مناسب خاک، مدیریت آب اضافی، جلوگیری از غرقابی و حفظ شرایط بهینه خاک، علاوه بر کمک به رشد محصول، موجبات افزایش بهره‌وری را فراهم می‌کند.
تسطیح زمین و زهکشی در زمینه‌های مختلف کشاورزی به یکدیگر مرتبط هستند چرا که زهکشی مناسب خاک کشاورزی به ایجاد و حفظ شرایط بهینه خاک برای رشد محصول کمک می‌کند و در عین حال از مسائلی مانند غرقابی، شوری و فرسایش خاک نیز جلوگیری می‌کند.
استفاده از راه‌حل‌های مناسب و مؤثر در زهکشی زمین، به موفق بودن هموارسازی و بهره‌مندی از مزایای تسطیح زمین کمک می‌کند. پیش از اقدام برای انجام پروژه‌های تسطیح، توجه به عواملی مانند شیب طبیعی زمین، نوع خاک و اقلیم محلی برای عمل زهکشی ضروری است. ارزیابی دقیق این عوامل و استفاده از زهکشی مناسب، کشاورزان را به این اطمینان می‌رساند که که تلاش‌های آنها در تسطیح اراضی، منجر به توزیع یکنواخت‌تر آب، کاهش غرقابی و بهبود سلامت خاک می‌شود.
اجرای عملیات آبیاری و تولید محصولات کشاورزی به صورت آبی، نقشی اساسی در برآورده ساختن نیازهای غذایی جمعیت رو به افزایش جهان، بویژه در کشورهای واقع در مناطق خشک و نیمه خشک بر عهده دارد. لیکن استفاده بی‌رویه از آب و بازدهی پایین عملیات آبیاری، پیامدهایی همچون ماندابی و شور شدن اراضی را به دنبال داشته است. بنابراین احداث سامانه‌های زهکشی به عنوان بخشی جدا نشدنی از کشاورزی آبی، بخصوص در کشور ما ایران به شمار می‌رود.
اجرای عملیات زهکشی اثرات گوناگونی بر محیط زیست برجای می‌گذارد که بعضی از آنها مفید است و برخی نیز مشکلاتی را برای منابع آب و خاک ایجاد می‌کند. نجات اراضی از وضعیت ماندابی و شوری بیش از حد، به وسیله زهکشی باعث اصلاح و حفظ بلندمدت بیلان آب، املاح در خاک و افزایش تولید می‌شود. در نتیجه، اجرای این عملیات بر وضعیت معیشتی، اجتماعی و حتی بهداشتی کشاورزان مؤثر است. از طرفی، تخلیه آب‌های بازگشتی از عملیات کشاورزی و بویژه زه‌آب‌های زیرزمینی به منابع آب، حجم زیادی از آلودگی‌ها را به این منابع وارد می‌کند که ممکن است در نهایت، تأثیر منفی بر کشاورزی در اراضی پایین دست داشته باشد. از آنجا که در نتیجه آلودگی آب، کیفیت آن برای دیگر مصارف بالقوه سودمند نیز کاهش می‌یابد، بنابراین به رقابت بر سر منابع آب دامن زده می‌شود که همین امر، کشمکش و برخوردهای اجتماعی بسیاری را به دنبال دارد.
امروزه زهکشی نقش بسیار گسترده‌تری پیدا کرده است، به طوری که هدف آن فقط خارج ساختن آب اضافی از زمین نیست بلکه مسائلی مانند احیاء یا شیرین کردن اراضی، مدیریت آب، مسائل مربوط به حفاظت محیط زیست و یا کیفیت آب نیز از جمله وظایفی است که در اجرای طرح‌های زهکشی مدنظر قرار می‌گیرند. علاوه بر این امروزه زهکشی فقط برای این انجام نمی‌شود که محصول افزایش یابد بلکه پایین آوردن هزینه تولید، فراهم آوردن شرایط برای تولید محصولات متنوع، بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی زارعین و یا امثال آن نیز میتواند از اهداف زهکش باشد.
ﮐﻤﺒﻮد آب ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﺗﻬﺪﯾﺪ ﺑﺮای ﺑﻘﺎی ﺑﺸﺮ، اﮐﻮﺳﯿﺴﺘﻢ ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﺗﮑﻮﯾﻦ ﺗﻤﺪنﻫﺎ اﺳﺖ. اﻣﻨﯿﺖ ﻏﺬاﯾﯽ، ﺑﻬﺪاﺷﺖ و اﻗﺘﺼﺎد ﮐﻼن ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮐﻤﺒﻮد آب ﺑﻪ ﺷﺪت دﭼﺎر آﺳﯿﺐ ﻣﯽﺷﻮد. در این راستا اقدامات خوبی توسط معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی در کشور انجام شده است. بطور مثال بزرگ‌ترین طرح آبرسانی و زهکشی اراضی کشاورزی کشور در قالب ۲۲۷ هزار هکتار از اراضی حاصلخیز محدوده غرب و شمال غرب در دست اجرا می‌باشد.
